De Nederlandse overheid heeft een strategie gepubliceerd voor de betrekkingen met het Afrikaanse continent in de komende 10 jaar. Deze strategie verscheen uiteindelijk in mei, nadat deze al in februari werd verwacht. Ook het debat wat op 4 juli gepland stond, werd uitgesteld. Morgen is het eindelijk zover, 5 oktober 2023 zal het langverwachte debat plaatsvinden. World Vision roept op om kinderen in Afrikaanse landen niet te vergeten, zij zijn de toekomst van het continent.
De Afrikastrategie is een ambitieuze, mooie strategie die getuigt van realiteitszin. Met het oog op geopolitieke verhoudingen toont deze strategie – meer dan de beleidsnota “Doen waar Nederland goed in is” – aan dat Nederland zich bewust is van de wereld en van de eigen bescheiden, maar belangrijke en onderscheidende rol daarbinnen. Toch zijn we erg bezorgd of de mooie ambities in deze strategie in het licht van de bezuinigingen ook gestalte zullen krijgen.
Gelijkwaardigheid in actie
Het is mooi om te zien hoe de nadruk in deze strategie ligt op gelijkwaardigheid, die vorm krijgt in de wederzijdse dialoog tussen Afrika en Europa. Het is ook niet voor niets dat in het consultatieproces van de Afrikastrategie juist het oor te luister is gelegd in Afrikaanse landen zelf.
Maatschappelijke organisaties als trendwatchers
Het feit dat in de strategie meermaals wordt erkend dat maatschappelijke organisaties van belang zijn, waar het gaat om bijdrage aan bijv. behalen van de SDG’s en het bereiken van gemarginaliseerde groepen getuigt van goed inzicht in de contexten waar deze strategie zich op richt.
Een voorbeeld daarvan is bijvoorbeeld dat kort na het uitroepen van de pandemie door de WHO in maart 2020, World Vision op basis van onderzoek (in gemeenschappen) waarschuwde dat 30 jaararmoedebestrijding teniet dreigde te worden gedaan door deze wereldwijde pandemie. Dit bleek op basis van onderzoek in mei 2022 in gemeenschappen waar World Vision werkt bewaarheid te worden. Deze pandemie, zo werd voorspeld, zal voor miljoenen meisjes en jongens leiden tot diepere armoede, verhevigde honger en ziekte, minder onderwijs en meer blootstelling aan geweld en misbruik. En nu, 3 jaar later, wordt dit ook in de Afrikastrategie herkend.
Het onderstreept het belang van maatschappelijke organisaties, die in de gemeenschappen zijn ingebed en daarmee ontwikkelingen ver van tevoren zien aankomen.
Plaats van kinderen in de Afrikastrategie
Zoals in de kengetallen wordt aangegeven (blz. 29 Afrikastrategie), verdubbelt de Afrikaanse bevolking ruwweg de komende 25 jaar. Waarbij in 2050 50% van de bevolking onder de 25 jaar is. World Vision is daarom blij om te zien dat op de eerste bladzijde al geïndiceerd wordt dat jongeren centraal staan in het beleid (naast vrouwen) en dat dit ook vorm krijgt in concreet beleid zoals de Youth at Heart strategie en de positie van ambassadeur voor Jongeren, Werk en Onderwijs.
Het sluit tevens aan bij de prioriteiten van de Afrikaanse Unie zelf, zo blijkt uit box 1 op pagina 11 (zie afbeelding onder.)
Wat daar echter opvalt onder punt 6 van Agenda 2063 van de Afrikaanse unie, is dat zij ook specifieke groepen uitlichten waar de zorg in het bijzonder naar uitgaat. Twee van die groepen komen overeen met het beleid wat Europa, en daarmee Nederland voert: Jongeren en Vrouwen. Kinderen is de volgende groep die de Afrikaanse Unie specifiek op het oog heeft. Voor Nederland echter, krijgt deze groep slechts minimaal doorvertaling in eigen beleid. Zo wordt er op blz. 12/15 gesproken over investeringen in fondsen om bijv. kinderarbeid tegen te gaan en op bladzijde 24 wordt gesproken over investering in jonge kinderen en moeders plus het bereiken van kinderen (en het versterken van hun stem) via maatschappelijke organisaties.
Maar uiteindelijk wordt het werken aan en staan voor kinderrechten in deze strategie buiten de verantwoordelijkheid van Nederland zelf geplaatst. Dat terwijl dit juist de unieke bijdrage van Nederland zou kunnen zijn, ook in Europees verband.
Wij pleiten als World Vision voor het – in navolging van Afrika zelf, zeker in het kader van de eerder genoemde gelijkwaardigheid – opnemen van kinderen als derde focusgroep in deze strategie en breder in het beleid van de Nederlandse overheid. De 50% van de Afrikaanse bevolking onder de 25 jaar zijn niet alleen jongeren, maar ook in grote mate kinderen. Meer dan in de beleidsnota is er aandacht voor het lot van kinderen. Concrete doorvertaling in de actiegerichte agenda blijft echter ook dit keer uit.
Er is GENOEG, maar komt het op de juiste plek terecht?
Dat een concrete focus op kinderen ontbreekt, is jammer. Op wereldvluchtelingendag (20 juni) kwam een rapport van World Vision uit waaruit blijkt dat het aantal gezinnen op de vlucht dat geld moet lenen om te voorzien in de eerste levensbehoeften is verdubbeld ten opzichte van voorgaande jaren. 82% van de respondenten geeft aan dat het de kwaliteit en de kwantiteit van hun maaltijden vermindert om het hoofd boven water te kunnen houden.
Het wereldwijde voedselsysteem heeft klappen gehad, en conflict en klimaatverandering verergeren dat alleen maar. De allerarmsten voelen dat het aller hardst. Dat besef is na de pandemie wereldwijd door gedruppeld. Zoals na de graandeal bleek, kwamen schepen die uitvoeren in Oekraïne niet per definitie aan op de plek waar het graan ook het hardst nodig was.
Als World Vision werken we al 30 jaar met het World Food Programme en zijn we al 18 jaar hun grootste implementatiepartner. Na de graandeal zagen we dat het World Food Programme, die voedselnoodhulp wil verlenen, gewoon een van de vele spelers is als het gaat om het verkrijgen van dit noodzakelijke graan.. dat ontmoedigt. Dat uiteindelijk toch de hoogste bieder een schip naar zich toe ziet varen om zijn bevolking te voeden, niet degene met de hoogste nood.
Het vraagt een houding van solidariteit van Nederland en Europa naar de rest van de wereld. Ook heeft het de wens doen leven in Afrika om meer zelfvoorzienend te worden, niet afhankelijk van een solidaire houding van de rest van de wereld om haar kinderen te voeden. Dit vereist een geïntegreerde benadering van voedselzekerheid, WASH en klimaatadaptatie, om gemeenschappen weerbaarder te maken. Dit is precies wat we doen in Right2Grow, het programma waar World Vision onderdeel van is onder de Power of Voices beleidskader.
Ook klimaatslimme landbouwtechnieken als de FMNR methode dragen hier bij aan zelfvoorziening. Zodat juist in omstandigheden die te wensen overlaten, ouders wel voor hun kinderen kunnen zorgen.
Achterstand bij kinderen zorgt voor een land op 1-0 achterstand
Zoals welbekend zijn achterstanden die op jonge leeftijd worden opgelopen, op latere leeftijd nauwelijks nog in te halen. Een vroege interventie (de eerste 1000 dagen) is daarom ons pleidooi. Veel kinderen bereiken vanwege uitdagingen eerder in het leven de jeugdleeftijd niet. Nu na drie decennia kindersterfte (sterftecijfer voor kinderen onder de vijf jaar) weer stijgt, in plaats van daalt, is een holistische aanpak die kinderen ondersteunt van bevruchting tot jeugd-leeftijd wat ons betreft daarom meer dan ooit nodig.
Of zoals onze collega uit Ethiopië het recent treffend verwoorde, 39% van de kinderen in Ethiopië krijgt te weinig voedzaam eten binnen om goed te kunnen groeien (volgens de ons welbekende groeicurven van consultatiebureaus). Stunted noemen ze dat.
Stunted children, means a stunted leader, means a stunted nation.
– Debelle Jebessa Wako, Ethiopia
Als kinderen niet goed kunnen ontwikkelen zal dat gevolgen hebben voor het land als geheel. Kinderen zijn tenslotte de leiders van de toekomst. Investeer in hen.